Bài 3: Viết về Đại hội XII sắp tới của ĐCSVN
Lời nói đầu:
“Nước Việt Nam là của người Việt Nam
Đấy là khẩu hiệu quyết
định nhất làm nên Cách mạng Tháng Tám 1945.
Người viết bài này mong
khái nhiệm “chúng ta” ở
đây được hiểu với nghĩa như vậy.
Đất nước 40 năm độc lập
thống nhất rồi, tôi thấy rất đau lòng hôm nay vẫn phải mở đầu bài viết của mình
với đôi lời định nghĩa như vậy về khái niệm “chúng ta”. Đơn giản
vì đã 69 năm trôi qua, thế nhưng hôm nay vẫn còn không ít những rạn nứt chia rẽ
cộng đồng dân tộc Việt Nam
Sự thể là qua các bài viết
của mình, tôi vấp phải không ít phản ứng gay gắt từ phía người đọc: “Chúng ta”
là ai trong toàn thể cộng đồng dân tộc đất nước này? Là người cai trị hay người
bị cai trị? Là người nắm quyền hay là dân đen? Là ông chủ hay người đi làm
thuê? Là đảng viên (ĐCSVN) hay không phải đảng viên? Là người chiến thắng hay
kẻ lưu vong? Là bên thắng cuộc
(Huy Đức) hay kẻ phải đi cải tạo?.. Câu chuyện còn đau lòng hơn nữa khi có
người đọc nổi đoá với tôi: Khái niệm đảng
ta là đảng của ai? Đấy là
đảng của các ông chứ đâu phải là đảng của chúng tôi! Đến nông nỗi này mà ông
vẫn còn “ngu trung” đặt vấn đề đảng viên muốn cứu nước thì phải cứu đảng
trước!.. Ngôn ngữ làm nát lòng người này khiến tôi nhớ lại những ngày tháng lặn
lội đi sửa sai cải cách ruộng đất tại các xã ở Trực Ninh – Nam
Vâng, đã 69 năm gian truân
rồi kể từ Cách mạng Tháng Tám, nhưng hình như khái niệm “chúng ta”
vẫn chưa tìm được chỗ đứng phải có trong ngôn ngữ chính trị bàn về vận mệnh đất
nước, nhất là hôm nay! Tại sao đất nước chúng ta cứ bị chia vụn mãi ra như vậy
hả trời!?..
Song đất nước không phải
là của riêng một ai. Những thách thức hôm nay đang đặt ra cho số phận đất nước
cũng không đặt ra cho riêng một ai. Vì thế xin cho phép tôi trong bài này được
dùng khái niệm “chúng ta” với hàm nghĩa phải có của ngôn ngữ cuộc thảo luận
này: “Chúng ta” ở đây là
những người chủ của đất nước, không phân biệt một ai.
Người viết cũng xin phép
áp đặt sự không phân biệt như thế để kêu gọi mỗi người Việt
chúng ta cùng suy nghĩ và cùng lựa chọn cho đất nước con đường phải đi và những
việc phải làm. Vì đất nước này là của mỗi chúng ta! Tìm ra sự đồng thuận cao
nhất để thực hiện sự không phân biệt này.
I. Sự lựa chọn của địa lý
Trước khi bàn đến chủ đề
“chúng ta lựa chọn gì cho tổ quốc?”, xin lưu ý các điều kiện địa lý của nước ta
trong bối cảnh địa chính trị và địa kinh tế hôm nay của thế giới và của khu vực tự nó đã định ra những hướng đi tất yếu và
khách quan đất nước phải lựa chọn, trong khi đó chúng ta bây giờ mới bắt đầu
bàn đến lựa chọn gì. Từ cổ chí kim luôn là như vậy, bất chấp khả năng nhận thức
của chúng ta. Cho nên câu chuyện còn lại của chúng ta hôm nay thật ra chỉ là:
chấp nhận sự lựa chọn nào, thuận hay nghịch với tất yếu khách quan của sự vật…
Trong bài 2 “Hiểm
hoạ đen”, phần I “Thế giới đã sang trang”[1],
tôi đã trình bầy khái quát cục diện thế giới đa cực hôm nay với nhiều biến động
sâu sắc khó lường, nhạy cảm với mọi quốc gia; nhiều khu vực trên thế giới mất
ổn định hơn trước hoặc đang có chiến tranh ác liệt (Trung Đông, thánh chiến
ISIS, Ukraina, dịch bệnh ebola…)… Trong đó, những vấn đề nổi bật liên quan đến
Việt Nam
·
quan
hệ và mâu thuẫn Mỹ – Trung trở thành yếu tố chi phối thế giới trong thế kỷ 21,
·
Châu
Á – Thái Bình Dương trở thành trận địa chính của những mối quan hệ song phương
Mỹ – Trung,
·
siêu
cường Trung Quốc đang lên với sức mạnh áp đảo tại chỗ trực tiếp uy hiếp nghiêm
trọng Việt Nam
Trong phần I này tôi đặc
biệt lưu ý Trung Quốc đang khai thác cục diện quốc tế mới rất phức tạp, nhằm
dấn thêm những bước đi mới trên con đường trở thành siêu cường, đấy là: (a) đối
nội nhấn mạnh nước giầu quân mạnh để thực hiện giấc mơ Trung Hoa, (b) đối ngoại
một mặt xây dựng liên kết Trung – Nga, mặt khác đưa chiến lược bá chiếm Biển
Đông bước vào giai đoạn mới, trong
đó Việt Nam được coi là đột phá khẩu cần khuất phục.
Tính chất quyết liệt của
vấn đề là ở chỗ siêu cường đang lên Trung Quốc bắt đầu đi vào thời kỳ đẩy mạnh
bành trướng ảnh hưởng quyền lực để tự khẳng định chính nó, bên trong lấy chủ
nghĩa dân tộc (Đại Hán) nuôi dưỡng giấc mộng Trung Hoa làm động lực[2],
đối với bên ngoài thì khẳng định chủ quyền theo đường lưỡi bò 9 vạch và lợi ích
cốt lõi không thể nhân nhượng của Trung Quốc ở Biển Đông (tuyên bố của bộ
trưởng quốc phòng Thường Vạn Toàn tại Shangri La, Singapore 30-05-2014, điện
đàm Tập Cận Bình – Obama 15-07-2014).
Tuy nhiên việc giàn khoan
HD 981 phải di dời đi chỗ khác sớm hơn 30 ngày so với dự kiến do cho thấy Trung
Quốc không phải muốn làm gì cũng được. Nguyên nhân thất bại này là vấp phải sự
phản đối kiên quyết của Việt Nam
Trong giai đoạn mới hiện
nay lúc tiến lúc thoái, “…song
trọng tâm lấn tới của Trung Quốc bây giờ nhằm vào vùng biển đảo của Việt Nam
Cục diện quốc tế và khu
vực nêu trên khách quan đặt ra cho Việt Nam
Kịch bản 1: Chịu khuất phục làm chư hầu để Trung
Quốc sử dụng làm bàn đạp bành trướng trong khu vực Đông Nam Á.
Kịch bản 2: Làm lá chắn hay khu đệm trung lập
giữa một bên là Trung Quốc và một bên là các nước Đông Nam Á.
Kịch bản 3: Tự vươn lên giữ vững độc lập chủ
quyền trong mọi biến động của khu vực và thế giới, cùng đi với cả thế giới để
trở thành một đối tác dấn thân cho lợi ích của hoà bình và hợp tác mà Trung
Quốc và cả thế giới đều chấp nhận.
Cũng có thể có một kịch
bản thứ tư nữa là đi hẳn với một bên chống một bên. Song đấy sẽ chỉ là một dạng
khác của kịch bản 1 mà thôi, ta sẽ không thoát được thân phận chư hầu và làm
lính đánh thuê không cho bên này thì cho bên kia, đất nước sẽ trở thành trận
địa tranh chấp của các bên. Vì lẽ này không bàn đến kịch bản thứ tư.
Xin lưu ý: Liên minh Việt – Mỹ để chống Trung
Quốc là chuyện không thể, vì Mỹ không lựa chọn đối đầu với Trung Quốc ngoại trừ
hoàn cảnh bất khả kháng, phía ta cũng không lựa chọn chống Trung Quốc trừ phi
bị Trung Quốc xâm lược. Vả lại Việt Nam
như hiện tại không có đủ những giá trị chung với Mỹ để tạo ra một liên minh với
nghĩa là đồng minh (như Nhật, Hàn Quốc ,
Philippines
Nhưng liên minh Việt
– Mỹ để tăng cường khả năng bảo vệ đất nước là đòi hỏi sống còn, song liên minh
này chỉ trở thành hiện thực một khi Việt Nam lựa chọn sự phát triển của mình
phù hợp với lợi ích chung của Mỹ cũng như của cộng đồng khu vực và thế giới.
Nói cụ thể: Về danh nghĩa
chính thức, Mỹ đã trở thành đối tác toàn diện của Việt Nam
(a) Còn chế độ toàn trị
như hiện nay thì không thể tạo ra một liên minh với Mỹ, vì Mỹ không thể tin cậy
ta, và nội bộ Mỹ cũng không chấp nhận; hơn nữa cũng không thể ảo tưởng chờ đợi
Mỹ sẽ bỏ công sức để bảo vệ chế độ toàn trị ở Việt Nam
(b) Một Việt Nam của chế
độ toàn trị như hiện nay tất yếu có những yếu kém đối nội mang tính chất quyết
định, vì thế phía Việt Nam không thể nào đoạn tuyệt được với chính sách đối
ngoại “leo dây”. Chính vì lý
do này Mỹ chỉ có thể có mối quan hệ với phía Việt Nam ở mức chiến thuật, chứ
không thể ở mức liên minh chiến lược.
(c) Hơn nữa tự thân phía
Việt Nam vì bản chất toàn trị của chế độ cũng không dám tạo ra một liên minh
như thế để bảo vệ tổ quốc, vì nỗi lo mất chế độ[3].Giữ chế độ toàn trị như hiện nay,
không có đủ điều kiện đối nội và đối ngoại tạo ra một liên minh đúng đắn với Mỹ
mà lợi ích quốc gia đang đòi hỏi.
(d) Mỹ hiện nay chủ động
để mở cánh cửa cho hình thành một liên minh Việt – Mỹ với mục đích củng cố hoà
bình và hợp tác trong khu vực, đồng thời kiềm chế những bước đi bá quyền của
Trung Quốc. Hiện nay Mỹ đang nỗ lực khuyến khích hình thành một liên minh có
thể với Việt Nam với điều
kiện Việt Nam Nam
Một đặc điểm vô cùng
quan trọng trong cục diện quốc tế thời đại chúng ta đang sống là Mỹ, cộng đồng
đa số các nước trên thế giới và Việt Nam cùng nhau chia sẻ nhiều lợi ích chung
hơn bao giờ hết so với mọi thời đại trước đây. Trong xu thế mới này, riêng Việt
Nam và Mỹ lần đầu tiên khách quan – do địa kinh tế và địa chính trị quyết định
– cùng nhau chia sẻ nhiều lợi ích chiến lược chưa từng có. Nói riêng về Việt
Nam: Lần đầu tiên trong lịch sử của mình Việt Nam có cơ hội với tính cách là
một quốc gia độc lập có thể mở cửa cùng đi với cả thế giới để phát triển chính
mình và để trở thành một thành viên có ý thức trách nhiệm chung trong cộng đồng
quốc tế, và đây làcon đường duy nhất để
nước ta với tính cách là một quốc gia độc lập thực hiện được chung sống hoà
bình và hữu nghị hợp tác bên cạnh Trung Quốc.
Tôi muốn quỳ xuống nói với
từng người Việt Nam
Cuối thập kỷ 1980s khi các
nước Liên Xô Đông Âu cũ sụp đổ, Việt Nam
Lợi ích quốc gia Việt Nam
trong cục diện quốc tế mới hiện nay đòi hỏi phải sớm tiến hành triệt để cải
cách chính trị để có những điều kiện tiên quyết từ đối nội cho phép (1) phát
huy nội lực của một quốc gia độc lập tự chủ, (2) tiến tới tạo ra được một liên
minh với Mỹ với nội dung và tinh thần nêu trên. Đòi hỏi này ngày nay trở thành
một trong những điều kiện tiên quyết của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc
và đưa nước ta vào một thời kỳ phát triển mới. Xin đừng bao giờ quên:
Không có một đất nước tự do của con người tự do để có được nội lực và bản lĩnh
phải có, Việt Nam chỉ có thể là một đối tác què quặt, ăn xin, và vì thế không
thể liên minh với bất kỳ ai dù ta muốn, kể cả với Mỹ.
- Tìm kiếm liên minh với
Mỹ là hút đối kháng của Trung Quốc vào Việt Nam
- Trung Quốc đã không dưới
một lần “đối kháng” với Việt Nam
ngay từ lúc Việt Nam
- Nhưng Mỹ đã bỏ rơi Cộng
Hoà Việt Nam
- Đúng vậy, nhưng thế giới
bây giờ khác với cách đây 40 năm. Việt Nam
- …
- …
II. Bàn về các kịch bản
Chắc chắn toàn thể cộng
đồng dân tộc Việt Nam
Tuy nhiên, điều đáng lo ở
đây là quá trình phát triển của nước ta – đặc biệt là từ bước ngoặt Hội nghị
Thành Đô 1990 – đã tích tụ những yếu kém và sai lầmđã và đang từng bước biến nước ta trên thực tế và trên
những phương diện nhất định trở thành một dạng chư hầu kiểu mới của Trung Quốc
(như đã phân tích trong bài 2). Tạm gọi đấy là hiện tượng (đang) trở thành chư
hầu kiểu mới một cách gần như là vô ý thức hay là không ý thức được. Nghĩa là
trên thực tế kịch bản 1 đã và đang trở thành hiện thực từng phần rồi, nhưng
ĐCSVN không nhận biết được và cho đến nay chưa một lần báo động cho cả nước!
Điều đáng lo nhất là sự kiện giàn khoan HD 981 hình như vẫn chưa đủ nghiêm
trọng để có thể loại bỏ hẳn sự vô thức này đang còn tồn đọng ở mức độ nhất định
trong không ít những người nắm vận mệnh đất nước. Đây là vấn đề cần phải được
giải quyết dứt điểm tại đại hội XII sắp tới của ĐCSVN.
Kịch bản 2: Vừa không thể chấp nhận, vừa không
khả thi.
(a) Không thể chấp nhận,
vì Việt Nam như hiện nay quá yếu kém về nhiều mặt và do đó không thể đảm đương
nổi một vai trò lá chắn cho bất kỳ ai hay là một khu đệm trung lập; cũng chẳng
có một bên hữu quan nào chấp nhận hoặc tin tưởng giao cho Việt Nam như hiện nay
một vai trò như thế.
(b) Kịch bản này dù ta
muốn cũng không khả thi, đơn giản vì nước ta như hiện nay không thể là một Thuỵ
Sỹ Việt Nam ở Đông Nam Á. Không biết đến bao giờ mới có thể có một Thuỵ Sỹ Việt
Nam như thế để đảm đương vai trò này, hay là không bao giờ. Hơn nữa vì yêu cầu
bành trướng quyền lực của một nước rất đông dân, siêu cường đang lên Trung Quốc
không chấp nhận một quốc gia láng giềng nào là trung lập, dù có xin cũng không
được, kể cả nước lớn như Ấn Độ. Láng giềng với Trung Quốc chỉ có thân phận:
hoặc là đối tượng của bành trướng, nếu không thì phải đi với Trung Quốc như là
Nga hiện nay. Chỉ trừ trường hơp TQ không ăn thịt nổi thì mới tha làm phúc –
nghĩa là chấp nhận là đối tác. Quan điểm “Việt Nam không đi với bất kỳ một bên
nào để chống lại một bên thứ ba” thực ra là lỗi thời (xem Thế giới đã sang trang)
và vô nghĩa đối với Trung Quốc; quan điểm này trên thực tế che giấu sự nhu
nhược và đầu hàng trá hình; trong khi đó sự thật là Việt Nam đã bị cột chặt vào
Trung Quốc trên nhều phương diện.
Kịch bản 3: Là đáng bàn nhất.
Cũng có thể gọi đấy là
kịch bản tự đứng vững trên đôi chân của mình trong mọi tình huống, không chống
lại bất kỳ ai trên thế giới này, nhưng đi với cả thế giới để phát triển chính
mình và để dấn thân cho lợi ích chung của cộng đồng quốc tế, gắn lợi ích phát
triển của chính mình với lợi ích phát triển chung của cộng đồng quốc tế, đi với
cả thế giới để huy động sự hậu thuẫn và ủng hộ của cả thế giới cho sự nghiệp bảo
vệ độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia trước mọi nguy cơ bị xâm
lấn. Nói nôm na, đây là sự lựa chọn trở thành một người có nhân cách và tư thế
không ai bắt nạt được, sống được với tất cả mọi người, làm bạn được với tất cả
mọi người, có ích cũng như được sự tôn trọng và tin cậy của tất cả mọi người. Một trong những cái đích sâu xa của
kịch bản này là tạo ra tình thế: Một khi siêu cường bá quyền Trung Quốc xâm
phạm độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, thì sự việc này đồng
nghĩa với xâm phạm những giá trị và lợi ích chung của cộng đồng thế giới và
không thể được cộng đồng thế giới chấp nhận.
Đây là kịch bản duy nhất
đúng cho nước ta, song đặt ra cho nước ta những đòi hỏi phấn đấu vô cùng gắt
gao.
Sự thật là trên thế giới
hiện có không ít quốc gia nhỏ sát nách các nước lớn hoặc ở trong tình thế nằm
lọt thỏm vào thế giới đối nghịch mình mà vẫn đứng vững và tự khẳng định được
mình, đơn giản vì họ phấn đấu có trí tuệ và kiên cường hơn nước ta rất nhiều.
Có thể nêu ra một vài so sánh khác nữa để suy nghĩ:
Người Singapore
Nhìn vào Nhật: Thảm hoạ
động đất và tsunami ngày 11-03-2011 vô cùng khốc liệt càng làm rõ thêm những
giá trị và phẩm chất Nhật Bản, có thể nói cả thế giới phải kính phục…
Nếu bạn đã đọc cuốn Quốc gia khởi nghiệp của Dan Senor, bạn có thể hình dung
trí tuệ và nghị lực nào của dân tộc Do Thái đầy trầm luân đã xây dựng nên nước
Israel có nền kinh tế phát triển cao vào hàng đầu thế giới ngày nay giữa sa mạc
và trong lòng thế giới đạo Hồi.
Bạn cũng nên chịu khó tìm
đọc cuốn “Swiss Made” của R. James Breiding để hiểu những thành
công phi thường của quốc gia này, tạo ra một Thuỵ Sỹ tồn tại phồn vinh giữa các
hùm sói châu Âu suốt 3 thế kỷ vừa qua, và bây giờ Thuỵ Sỹ còn trở thành một
trung tâm của Liên Hiệp Quốc.
Công cuộc cải cách ở
Myanmar (bắt đầu từ 2011) dưới thời tổng thống Thein Sein đã hoá giải thành
công trong hoà bình chế độ quân phiệt đẫm máu kéo dài nhiều thập kỷ, đưa
Myanmar bước đi những bước đầu tiên vô cùng gian truân trên con đường phát
triển của dân chủ, bất chấp sự lũng đoạn khủng khiếp của Trung Quốc. Mọi hiểm
nguy đối với Myanmar Myanmar
Lãnh tụ Nam Phi Nelson
Mandela huyền thoại (1918 – 2013) sau khi lãnh đạo cách mạng Nam Phi xoá bỏ chế
độ apartheid để xây dựng thành công nước Cộng Hoà Nam Phi đã trao lại mọi quyền
lực cho nhân dân…
Cuộc chiến tranh Iraq 8
năm ròng (203 -2010), Mỹ ném vào đây khoảng hai nghìn tỷ USD (thật ra có thể
hơn, tuỳ cách tính) và mất khoảng 7000 sinh mạng quân nhân Mỹ. Một trong những
mục tiêu chiến lược là nhằm dựng lên ở đây một chế độ dân chủ, song Mỹ đã thất
bại cay đắng, đơn giản vì văn hoá đạo Hồi và nội tình các sắc tộc và bộ tộc ở
Iraq lại chỉ quan tâm đến tranh giành quyền lực; thậm chí chiến tranh tôn giáo
mới (nguy cơ nhà nước thánh chiến Hồi giáo ISIS) hiện nay đang có nguy cơ biến
dạng quốc gia Iraq và toàn vùng.
Mùa xuân Ả-rập dù ở Ai Cập hay Lybia…sau khúc dạo đầu
đầy hứa hẹn, chiến tranh giữa các sắc tộc và giữa các bộ tộc cư dân khác nhau
lại đang đẩy những quốc gia này vào nội chiến mới.
Ukraina trên con đường tìm
sự phát triển của dân chủ đã mất Krym và rơi vào nội chiến quyết liệt, nguy cơ
đất nước bị chia cắt do sự can thiệp trực tiếp của Nga rất lớn. Song Ukraina
cũng đang cho thấy họ dám chiến đấu cho con đường mình lựa chọn.
Ngay cạnh nước ta, Thái
Lan từ năm 1932 bắt đầu tìm kiếm con đường trở thành nước phát triển, đến hôm
nay đã chìm ngập trong 18 cuộc đảo chính, song đất nước bị giam hãm tiếp trong
cái bẫy quốc gia có thu nhập trung bình, nguyên nhân chủ yếu là gần 9 thập kỷ
rồi mà Thái Lan vẫn chưa sao xây dựng nổi cho mình một thể chế chính trị nhất
thiết phải có của một nước công nghiệp. Trong khi đó Hàn Quốc, Đài Loan và
Singapore khởi sự sau Thái Lan nhiều thập kỷ nhưng đã thành công ngoạn mục, chủ
yếu vì họ đã xây dựng được thể chế chính trị phù hợp… Càng rõ, thể chế chính
trị mới là yếu tố quyết định cuối cùng của phát triển.
Có lẽ ở đây cũng phải nhắc
đến “sự phấn đấu tự đổi đời” một cách triệt để và đáng là tấm gương cho cả thế
giới suy nghĩ – đó là sự đổi thay và trỗi dậy từ đống tro tàn của chủ nghĩa
phát xít và chiến tranh, để hình thành nên nước Đức và nước Nhật hôm nay, với
vị thế được tôn trọng trong cộng đồng thế giới – nguyên nhân thành công chủ yếu
của họ là trung thực với bài học của lịch sử và sự thật.
Trong khi đó nỗ lực đổi
đời của Liên Xô cũ chỉ tạo nên một nước Nga Putin đang đặt một chân lên con
đường tạo dựng đế chế Nga mới, còn lâu mới được như Liên Xô cũ, thậm chí có thể
là không thể…
Vân vân…
Nghĩa là thế giới hôm nay
có đủ mọi điều hay và cái dở cho nước ta là
nước đi sau học tập và
phấn đấu thành công, không còn phải mò mẫm gì nữa. Phải nói thế này: Đất nước
phải trả giá tổn thất bao nhiêu thế hệ, cái duy nhất Việt Nam
Nhìn vào những tấm gương
và kho tàng kinh nghiệm của nhân loại hôm nay, tôi thành thực muốn nói chúng ta
còn kém cỏi quá, ươn hèn quá, có nhiều thói hư tật xấu quá, thậm chí còn lười
biếng quá, còn quá nhiều chuyện làm giả ăn thật, chưa nói đến đầu óc còn quá
chật hẹp, và con mắt chưa hẳn đã muốn có tầm nhìn vươn ra bên ngoài luỹ tre
làng ngàn xưa, dân trí và quan trí đều còn thấp lắm so với thiên hạ xa gần; so
ngay với Thái Lan kinh tế, xã hội và thể chế chính trị nước ta lạc hậu vài chục
năm… Cho phép tôi nói đến mức thế này: Một trong những cái ngu dốt lớn nhất của
chúng ta là chưa thấy hết được cái ngu dốt của chính mình, hơi một tý là tưng
tưng Việt Nam
Vì quyền lực tha hoá nặng
nề, nơi chứa đựng nhiều điều u mê nhất trong cả nước lại là ĐCSVN. Ví dụ: Đến
ngày hôm nay trong giới nghiên cứu cao cấp của ĐCSVN vẫn có người đặt câu hỏi: Xã hội dân sự là cái gì? Nó có phù
hợp với nước ta đang xây dựng chủ nghĩa xã hội không? Chấp nhận xã hội dân sự
thì mất chế độ! Làm thế nào xây dựng đảng cầm quyền ở nước ta mà vẫn giữ được
chế độ chính trị một đảng?… “Chưa nên cho phép tự vận động bầu cử tại Việt Nam
Nói thẳng thắn với nhau,
có lẽ chưa có thời nào trong lịch sử đất nước mà nhân dân chúng ta lại hèn kém
như hiện tại so với thiên hạ toàn thế giới trong hoàn cảnh nước ta có độc lập,
hèn kém so với những thách thức đất nước đang phải đối mặt. Có lẽ chưa có thời
nào chúng ta hèn kém như hiện nay dưới ách cai trị do chính tay mình dựng nên.
Chưa có thời nào chúng ta lại nhu nhược, tự làm tổn thương trầm trọng phẩm giá
của chính quốc gia mình, và chịu để cho danh dự, độc lập chủ quyền và sự toàn
vẹn lãnh thổ quốc gia bị Trung Quốc uy hiếp, xâm phạm như hiện nay. Đất nước
thật sự bị dắt mũi từ Hội nghị Thành Đô. Không biết làm sao nuốt được nỗi nhục
này!
Chịu trách nhiệm toàn diện
và tuyệt đối về tình trạng hèn kém nói trên của đất nước và của dân tộc là Đảng
Cộng Sản Việt Nam
Chế độ chính trị đảng trị
và chính sách ngu dân nhân danh thực hiện sự lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối
của ĐCSVN tha hoá hôm nay là tác nhân chính mang lại sự hèn kém
này cho đất nước, đến mức mỗi chúng ta – kể cả các đảng viên ĐCSVN – hầu như
không đủ năng lực và ý chí nhìn nhận ra sự hèn kém của chính bản thân mình nữa,
đến mức hầu như mỗi chúng ta cam chịu hai tay buông xuôi. Đối với bên ngoài thì
cam chịu nhắm mắt trước từng bước lấn tới của quyền lực mềm và quyền lực rắn
Trung Quốc. Đối với bên trong, đành ngậm miệng oán trách thầm những điều ngang
trái, hoặc thụ động bó tay chờ đợi, nước chảy bèo trôi được đến đâu hay tới đó
– đấu tranh tránh đâu?.., hoặc có cơ hội thì bỏ nước đi tìm đường kiếm sống…
Trong khi đó hàng ngày nhan nhản những cái giả
– diễn – hão thay nhau
hiếp đáp cuộc sống mọi mặt của đất nước… Phải nói đây là hiện tượng xã hội
xuống cấp cùng cực nhất kể từ Cách mạng Tháng Tám 1945. Đại hội XII sắp tới của
ĐCSVN cần mổ xẻ thấu đáo trách nhiệm này của đảng.
Trong tôi canh cánh câu
hỏi phải chăng đây là thời kỳ mạt vận của khí phách và tinh hoa Việt Nam
Song mỗi công dân chúng ta
– dù đảng viên hay không đảng viên – cũng phải gánh chịu phần trách nhiệm riêng
của chính mình về thực trạng đất nước hôm nay, không thể đổ thừa hết mọi chuyện
cho chế độ. Chỉ riêng sự cam chịu một bề như vậy của mỗi chúng ta cũng đủ kết
án chúng ta là tòng phạm, là đồng loã trước toà án lịch sử của đất nước, không
thể nói khác được… Dân nào thì chế độ nấy – đây cũng là một quy luật của phát
triển.
Tôi xin phép nói đến mức
thế này: Nếu những chuyện đàn áp và làm nhục dân đang xẩy ra hàng ngày ở nước
ta mà lại xảy ra ở các nước của mùa xuân Ả-rập năm nào, thì có lẽ chế độ chính
trị hiện nay của Việt Nam đáng phải sụp đổ 3 hay 4 lần rồi! Nếu luận rằng “cái
ỳ” này của Việt Nam
Đất nước này có đủ tủi
nhục để không cần phải chủ động có thêm hay xúi giục gây thêm một thảm hoạ mới
bổ sung nào nữa. Ở vào hoàn cảnh nước ta hiện nay, điều tai ác là sụp đổ của
hiện trạng đồng nghĩa với thảm hoạ, chắc chắn sẽ thê thảm hơn nhiều lần và sẽ
đẫm máu so với sụp đổ trong hoà bình của Liên Xô. Nhưng không thể vì thế nhắm
mắt làm ngơ trước cái hèn kém của chính mình. Thậm chí sự ngơ điếc này chính là
mầm mống chắc chắn của thảm hoạ sẽ tới mai sau. Điều cần nói rành rọt ở đây:
Nhờ những nỗ lực của cả nước, nhất là trong kinh tế, (đương nhiên phần quan
trọng không kém là còn nhờ cả “sức ỳ” nữa) đất nước mới thoát được mấy phen sụp
đổ như thế của hệ thống chính trị – chứ không phải là nhờ sự lãnh đạo sáng suốt
của đảng và tính ưu việt của chế độ. Song chính kết quả những nỗ lực này đặt ra
đòi hỏi quyết liệt: Không
thể kéo dài mãi tình trạng èo uột đến ngắc ngoải như hiện nay! Phải cải cách
triệt để hệ thống chính trị hiện tại để mở đường sống cho đất nước.
Cái hèn kém đáng phê phán
nhất của mỗi người chúng ta trước hết là sự giác ngộ chưa đầy đủ về quyền và
trách nhiệm phải có của công dân với tư cách là người chủ đất nước của một quốc
gia độc lập, là không thắng được nỗi sợ của chính mình để ý thức được và làm
được quyền và trách nhiệm công dân phải có ấy của mình. Nói riêng trong hàng
ngũ ăn lương từ ngân sách nhà nước – dù là ngạch đảng, ngạch chính quyền, hay
ngạch đoàn thể, cái gọi là “phường giá áo túi cơm” đông quá, ăn hết nhuệ khí
của đất nước và cố níu kéo sự tồn tại của chế độ toàn trị. Tôi trầm ngâm ước
ao, giá mà mỗi chúng ta – trước hết là các đảng viên – dám dấn thân sống theo
lương tri mình một chút, chắc chắn đất nước này đã khác hẳn rồi! Cái thấp hèn
của mỗi chúng ta góp phần không ít vào việc huỷ hoại đất nước này!..
Cái sợ và sự phản ứng bầy
đàn là sản phẩm tồi tệ nhất của hiểu biết thiếu hụt, là đồng minh lợi hại của
mọi thế lực đen tối ngay trong lòng đất nước chứ không phải ở đâu xa, là trở
lực hoặc thậm chí bị lạm dụng làm phản lực chống lại cái tiến bộ và cải cách[4].
Chẳng có sự diễn biến hoà bình hay biến chất đạo đức chính trị tư tưởng nào
đáng sợ cả, mà chỉ có cái việc lấy cái được gọi là diễn biến và biến
chất này để hăm doạ sự
bất bình trong lòng nhân dân và xí xoá đi cái tha hoá của quyền lực mà thôi.
Phụ hoạ một cách vô ý thức vào tình trạng này chính là cái sợ của mỗi chúng
ta.
- Nhưng mà, cứ làm khác là
bị đàn áp! Vừa không có cái mồm để nói, trong tay vừa không có quyền!..
- Chỉ còn cách phải tự mở
mồm, chấp nhận mọi đàn áp để mở mồm. Phải giành lấy quyền! Một người không làm
nổi thì hè nhau cùng làm! Phải học để làm đúng.
- Nhưng mà sợ lắm. Sợ
nhiều thứ.
- Chịu bó tay vì sợ thì
ngày xưa đứng lên chiến đấu cứu nước để làm gì? Hãy cùng vượt lên nỗi sợ để
cùng làm![5]
- …
- …
Sống há miệng chờ sung
rụng đã là không ổn, nói chi đến khoanh tay chờ được ban phát quyền và trách nhiệm
như thế – những thứ này phải học và phải đấu tranh mà giành lấy.
Sống cạnh Trung quốc trong
thế giới hôm nay, nước ta không thể lựa chọn cách sống nước chảy bèo trôi thế
nào cũng được. Tự do của chúng ta mà trời đất và tự nhiên ban tặng chỉ là sự tự
do được phép tuỳ ý lựa chọn cho đất nước một trong 3 kịch bản như đã nêu trên
mà thôi. Và vì tự do của chính mình, mỗi chúng ta chỉ có con đường lựa chọn
kịch bản 3 cho đất nước.
Nhất thiết không thể để
đất nước như thế này sống qua ngày đoạn tháng bên cạnh Trung Quốc. Để thực hiện kịch bản 3, mỗi chúng ta
hãy bắt đầu từ học và quyết thực hiện quyền và trách nhiệm công dân của mình,
trước tiên là để triệt để thay đổi chính mình, rồi vượt lên mọi nỗi sợ thực
hiện quyền và trách nhiệm của mình góp phần vào cải cách thể chế chính trị của
đất nước, đưa đất nước sang trang mới. Muốn đất nước tiến hành cải cách triệt
để thể chế chính trị hiện hành trong hoà bình và phát triển, mỗi chúng ta phải
quyết học như vậy. “…Đời đời
sống cạnh Trung Quốc mà mỗi chúng ta không có trí tuệ, ý chí và nghị lực luôn
luôn thắng được ý đồ của Trung Quốc đầy bản chất bá quyền, nước ta chỉ đáng
sống trong kiếp chư hầu, nô lệ. Đã đến lúc cả nước và toàn Đảng cần hiểu rõ đòi
hỏi bắt buộc này, để tiến hành bằng được cuộc cải cách chính trị sâu rộng hiện
nay đã chín muồi nhằm thay đổi hẳn đất nước…” [6]
Sự sống còn của đất nước
đặt ra những đòi hỏi nghiệt ngã như vậy. Song đồng thời cũng phải thấy hết tinh
hình nguy hiểm: Thực trạng
mọi mặt của đất nước ta hiện nay nhạy cảm đến mức cứ đụng vào sửa chữa mà ngu
dốt là có thể đẫn đến sụp đổ, có lẽ còn nguy khốn hơn so với Liên Xô năm nào!
Không một ai được ngoảnh mặt trước sự thật phũ phàng này vì bất kỳ lý do
gì.
Quyền lực cai trị đất nước
đang vin vào thực tế nhạy cảm này để chống lại cải cách, nhân danh duy trì sự
ổn định. Đây là sự ngoan cố duy trì cái sống tạm thời cho quyền lực bằng cách
đi sâu thêm nữa vào con đường chết của đất nước, không thể chấp nhận.
Để vượt qua sự nhạy cảm có
thể gây ra sụp đổ bất cứ lúc nào như thế, chỉ có một con đường là trung thực
với sự thật, mở ra đối thoại xây dựng với tất cả tinh thần trách nhiệm theo
tinh thần Diên Hồng trong cả nước, từ đó tìm ra sự đồng thuận cao nhất để có
khả năng tiến hành cải cách thể chế chính trị trong hoà bình và phát triển. Đấy
là con đường sống. Đối thoại trung thực với sự thật như thế trong nội bộ đảng,
giữa đảng và nhân dân, và giữa cả nước với nhau theo tinh thần Diên Hồng như
vậy, sẽ chẳng có nguy hiểm nào có thể tước bỏ hay lấy cắp được con đường cải
cách nước ta nhất quyết phải lựa chọn. Trong dân nhiều năm nay đã có không ít
tiếng nói phát đi theo hướng tâm huyết này, đảng cần lắng nghe và đủ can đảm
đối thoại chứ không được trấn áp tệ hại như đang làm. Hơn nữa, duy nhất nắm quyền lực
trong tay, ĐCSVN có trách nhiệm ràng buộc phải chủ động và làm tất cả mọi việc
có thể để tổ chức thành công đối thoại Diên Hồng như vậy.
III. Đại hội XII lựa
chọn gì?
III. 1. Bàn về cái
không thể và cái có thể
Tuy nhiên, có một khía
cạnh cần xem xét dưới đây.
Trong nhiều bài viết của
mình, tôi cho rằng ĐCSVN từ nhiều thập kỷ nay không còn là đảng lãnh đạo nữa,
mà chỉ là lực lượng chính trị lớn nhất đang nắm lọn quyền cai trị đất nước. Vấn
đề đặt ra là câu hỏi: Xử sự
như thế nào với cái lực lượng chính trị lớn nhất nước này?
- Giải tán bằng luật pháp
hay xoá bỏ bằng bạo lực? Cách làm này là không thể và sẽ tiếp tục không thể như
thế một thời gian khá dài nữa. Lại càng không thể “bói” được là bao giờ ĐCSVN
sẽ tự sụp đổ, dù rằng đây sẽ là kết cục tất yếu của tha hoá. Xoá bỏ bằng bạo
lực dù muốn làm và làm được, cũng không phải là phương án tối ưu cho đất nước
trong hiện tại, bởi vì sẽ gây ra binh đao nồi da xáo thịt vô cùng thảm khốc,
chưa ai có thể nói trước kết cục sau đó sẽ là gì. Và kể cả một khi đã xảy ra
một cuộc bể dâu như thế, trước sau cải cách vẫn là nhiệm vụ không thể trốn
tránh.
- Tôi mong mỏi mỗi chúng
ta hãy tự học để tự thay đổi chính mình trước tiên trước khi bắt tay vào cải
cách thay đổi thể chế chính trị của đất nước, và điều này là khả thi trong thế
giới hôm nay. Vậy hà cớ gì tôi lại không đồng thời cùng đặt vấn đề như thế đối
với từng đảng viên và toàn thể ĐCSVN? Vả lại, như chúng ta đã thấy ở Myanmar
- Giả thiết rằng mọi nỗ
lực của cả nước tìm đường cải cách bắt đầu từ trên xuống và từ trong ra trong
hệ thống quyền lực của ĐCSVN đã được thực thi hết mức mà vẫn thất bại, thì phương án xoá bỏ bằng bạo lực chẳng những sẽ là không tránh khỏi sau
đó, mà còn là bước phát triển tất yếu tiếp theo, tự phát từ nhân dân, và sẽ
chẳng có gì ngăn nổi như đã từng xảy ra ơ nhiều nước khác, sự cáo chung của
ĐCSVN sẽ trở thành đương nhiên, thảm hoạ cũng là đương nhiên. Tôi đã cảnh báo
rõ ràng như vậy trong nhiều bài viết của mình.
- Cải cách ở nước ta để
chuyển sang thể chế chính trị của nhà nước pháp quyền dân chủ hầu như chắc chắn
sẽ là một cái gai phải nhổ trong con mắt siêu cường đang lên Trung Quốc. Bởi vì
ảnh hưởng lan toả của cải cách này có thể nguy hiểm đối với Trung Quốc. Song
chúng ta phải làm việc phải làm của mình, không thể chờ đợi Trung Quốc cho phép
hay không cho phép. Một khi Trung Quốc học tập kinh nghiệm đã xảy ra ở Krym và
Đông Ukraina quyết xóa bỏ cuộc cải cách này của nước ta, nhân dân ta sẽ lại một
lần nữa phải chấp nhận hy sinh xương máu, nhưng sự nghiệp cải cách này sẽ trở
thành bất khả kháng và rất triệt để, cái thòng lọng ý thức hệ và “4 tốt và 16
chữ” đang siết lên cổ đất nước sẽ bị loại bỏ dứt khoát và vĩnh viễn.
Những lý do tại sao tôi
lựa chọn con đường vận động cả nước không
loại trừ một ai tiến hành cải
cách như thế có lẽ đã rõ.
(1) Đất nước đang đòi hỏi
gay gắt phải có một thể chế chính trị mới để ra khỏi bế tắc hiện nay và để trở
thành một nước công nghiệp, (2) cục diện thế giới đặt ra nhiều thách thức mới
nghiêm trọng, đồng thời cũng đang mở ra vận hội mới chưa từng có đổi đời đất
nước dứt khoát phải nắm lấy (3) thách thức của siêu cường đang lên Trung Quốc
trực tiếp uy hiếp nước ta với ý đồ chiến lược biến nước ta thành chư hầu để đẩy
mạnh bá chiếm Biển Đông – đấy là 3
yếu tố quyết định buộc
chúng ta phải lựa chọn kịch bản 3 cho Tổ quốc. Sự lựa chọn này là có thể, và
không được thoái thác.
III. 2. Những
vấn đề đặt ra cho Đại hội XII
Trong bài “Hiểm hoạ đen”
(bài 2), tôi đã trình bầy khái quát ý kiến của tôi về tình hình đất nước sau 40
năm độc lập thống nhất đầu tiên, với nhận xét tổng quát:Về cơ bản đây là
một giai đoạn phát triển thất bại.
Nhận xét này này dựa trên
các đánh giá sau đây:
(1) Thành tựu đạt được
không cân xứng với nguồn lực và công sức đã huy động được, nhiều cơ hội lớn có
tính bước ngoặt đã bị bỏ lỡ[8];
sự phát triển kinh tế theo chiều rộng đã tới ngưỡng không thể vượt qua, tích tụ
cho đất nước hôm nay nhiều ách tắc lớn của cái bẫy quốc gia có thu nhập trung
bình thấp, không thể đạt được mục tiêu trở thành nước công nghiệp vào năm 2020[9].
Xin nhấn mạnh: trong 3 thập kỷ công nghiệp hoá nước ta huy động được nguồn lực
nhiều gấp đôi Hàn Quốc trong thời kỳ này, Hàn Quốc trở thành NIC (nước mới công
nghiệp hoá), nhưng Việt Nam trở thành một nền kinh tế của người đi làm thuê và
của đất nước cho thuê.
(2) Chế độ chính trị hiện
hành xuống cấp nghiêm trọng vì tệ nạn quan liêu tham nhũng, ngày càng trở thành
nhân tố trực tiếp kìm hãm sự phát triển của đất nước; xã hội nước ta từ hơn một
thập kỷ nay bị khủng hoảng sâu sắc về nhiều mặt – tiêu biểu nhất là nhân dân
mất lòng tin vào chế độ chính trị và đảng nắm quyền; bất công xã hội ngày càng
lớn; tự do dân chủ và quyền con người bị xâm phạm nghiêm trọng; đặc trưng của
chế độ toàn trị hiện nay là: nhân dân không phải là người làm chủ đất nước,
đảng đứng trên Hiến pháp.
(3) Độc lập chủ quyền và
sự toàn vẹn lãnh thổ quốc gia và nhiều lợi ích chính đáng khác của đất nước bị
Trung Quốc xâm phạm và uy hiếp nghiêm trọng (hơn cả thời kỳ có chiến tranh biên
giới 17-02-1979 do Trung Quốc tiến hành); đường lối đối nội và đối ngoại sai
lầm đã dẫn đến tình trạng Việt Nam rơi vào vị thế quốc tế của nước phải “leo
dây” (song trên thực tế là bị cột chặt vào Trung Quốc) và hầu như không có bạn
hoặc liên minh với đúng nghĩa để tạo thanh thế, mặc dù Việt Nam đã thiết lập
được quan hệ đầy đủ với hầu hết mọi quốc gia trên thế giới và có quan hệ đối
tác chiến lược hay đối tác toàn diện với tất cả các nước có vị thế quốc tế quan
trọng. Mặt nào đó mà xét, Việt Nam lâm vào một thế cô lập trên thực tế (de
facto) khá nguy hiểm: Chung quanh là các nước láng giềng nhỏ yếu dễ bị Trung
Quốc chi phối, ngoài biển là cái đường lưỡi
bò đang hình thành, ngoài
ra rất dễ bị chấn thương trên các phương diện kinh tế, chính trị, quân
sự.
Có thể kết luận: Sau 40 năm độc lập, trong đó có 30 năm
đổi mới, Việt Nam hiện nay là một nước yếu về đối nội và đối ngoại so với những
thách thức phải đối mặt, con đường phát triển đang bế tắc với cơ cấu kinh tế và
thể chế chính trị toàn trị hiện tại, đất nước chịu sự lệ thuộc và lũng đoạn
nghiêm trọng từ phía Trung Quốc mà chưa có cách gì thoát ra được, khoảng cách
tụt hậu ngày càng rộng. Nguồn gốc của tình hình này là những yếu kém và sai lầm
của ĐCSVN trong suốt thời kỳ này.
Xin nhắc lại, khoảng trên 10 năm qua trong các quá
trình chuẩn bị các đại hội đảng, liên tục kể từ đại hội IX, X và XI của ĐCSVN,
các ý kiến đóng góp của dư luận trong nước – đặc biệt là của các trí thức,
trong đó có nhiều đảng viên lão thành – tập trung vào 3 vấn đề quan
trọng:
1. Đường lối phát triển
kinh tế sai lầm, chưa có một chiến lược kinh tế nào đã đề ra có thể thực hiện
được (chiến lược công nghiệp hoá, chiến lược phát triển nông nghiệp và nông
thôn, chiến lược kinh tế biển, chiến lược kinh tế vùng, chiến lược sản phẩm…),
chỉ dựng lên được một nền kinh tế gia công với cơ cấu lạc hậu.
2. Thể chế chính trị bất
cập, trở thành một hệ thống quan liêu ăn bám nặng nề. Các nhóm lợi ích chi phối
nặng nề (a) tập đoàn kinh tế nhà nước, (b) nền kinh tế GDP tỉnh, và (c) sự vận
hành theo tư duy nhiệm kỳ của quyền lực, qua đó biến dạng luật pháp và toàn bộ
kỷ cương đất nước. Đây là nguyên nhân gốc kìm hãm sự phát triển của đất nước.
Đất nước độc lập 40 năm, nhưng quyền làm chủ đất nước của nhân dân vẫn chưa
được thực hiện, khả năng thực thi luật pháp rất thấp. Thể chế chính trị như
đang tồn tại là nguyên nhân trực tiếp và chủ yếu làm thất bại chiến lược công
nghiệp hoá.
3. Đường lối đối ngoại nói
chung không đáp ứng thoả đáng những đòi hỏi của nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ tổ
quốc. Đặc biệt là thất bại nghiêm trọng trong chính sách đối ngoại của nước ta
kể từ Hội nghị Thành Đô đã giúp quyền lực mềm và quyền lực rắn Trung Quốc lũng
đoạn toàn diện và sâu sắc nhiều mặt cuộc sống của đất nước, tạo ra cho nước ta
sự lệ thuộc nguy hiểm, uy hiếp trực tiếp và ngày càng nghiêm trọng độc lập chủ
quyền quốc gia của ta. Quan hệ Việt – Trung như đang diễn ra có nguy cơ chặn
đứng tương lai phát triển của đất nước.
Cho đến nay cả 3 vấn đề
cốt lõi nêu trên tiếp tục là 3 vấn đề nóng bỏng của đất nước. Bộ Chính trị và
BCHTƯ cả 3 khoá IX, X và XI cho đến nay không thèm đếm xĩa đến và vẫn giữ thái
độ im lặng đối với sự đóng góp xây dựng này.
Thư ngỏ ngày 28-07-2014
của 61 đảng viên gửi Bộ Chính trị và BCHTƯ ĐCSVN đặt vấn đề:
- Trước tình thế hiểm
nghèo của đất nước, ĐCSVN cần thay đổi cương lĩnh để chuyển hẳn sang đường lối
phát triển dân tộc và dân chủ, chuyển đổi thể chế toàn trị hiện nay sang thể
chế của nhà nước pháp quyền dân chủ; chấm dứt ngay các hành động sách nhiễu,
trấn áp, quy kết tùy tiện đối với người dân biểu tình yêu nước, đối với các tổ
chức xã hội dân sự mới thành lập, trả tự do cho những người đã và đang bị kết
án hình sự chỉ vì công khai bày tỏ quan điểm chính trị của mình.
- Bạch hoá những vấn đề
nghiêm trọng trong quan hệ Việt – Trung kể từ Hội nghị Thành Đô; thảo luận
thẳng thắn và dân chủ trong toàn Đảng và trong cả nước về tình hình mọi mặt của
đất nước và những thách thức trước những bước đi mới rất trắng trợn của Trung
Quốc muốn bá chiếm Biển Đông; vạch ra con đường phát triển để thoát khỏi cơ cấu
kinh tế lạc hậu và lệ thuộc nghiêm trọng vào Trung Quốc hiện nay; tạo ra hợp
tác, liên kết, liên minh có hiệu quả với các nước ASEAN và trong cộng đồng quốc
tế – nhất là với các cường quốc – có khả năng làm thất bại mưu đồ Trung Quốc bá
chiếm Biển Đông và hậu thuẫn đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc của
nước ta.
- Thư ngỏ yêu cầu phải có
sự lựa chọn dân chủ các đại biểu thực sự có năng lực đáp ứng nhiệm vụ quan
trọng của đại hội đảng toàn quốc lần thứ XII; đồng thời phải thật sự dân chủ
bầu ra một Quốc hội chuyên nghiệp, xứng đáng đại diện cho dân, đáp ứng yêu cầu
lập pháp để chuyển đổi thể chế chính trị.
Thiết nghĩ những vấn đề
trong thư ngỏ này liên quan đến vận mệnh sống còn của đất nước, đại hội XII sắp
tới cần đánh giá thấu đáo và phải đi tới những quyết sách đáp ứng.
Điều quan trọng số một đối
với đại hội XII là ĐCSVN là đảng độc quyền trong hệ thống chính trị đứng trên
hiến pháp, tha hoá trong 4 thập kỷ vừa qua đã lấy đi mất khả năng lãnh đạo của
đảng. Sự tha hoá này một mặt trực tiếp phản bội lại lý tưởng và truyền thống cách
mạng vì dân vì nước đã từng lập nên ĐCSVN, mặt khác biến cái đảng tha hoá này thành nhân tố trực tiếp nhất và
quyết định nhất giam hãm sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, để xảy ra ngày
càng nhiều hiện tượng đối kháng với lợi ích của quốc gia và của dân tộc. Đảng đứng trước sự thật lạnh
lùng chết người là: Nếu tiếp tục giữ ĐCSVN như hiện nay, đất nước sẽ
lún sâu thêm nữa vào khủng hoảng mọi mặt; đảng sẽ càng tha hoá và bất lực tiếp,
khiến cho đất nước phải chuốc thêm nhiều tổn thất mới. Dẫn tới hệ quả đảng sẽ
buộc phải chấp nhận những thất bại mới hoặc phải lao vào những sai lầm và tội
lỗi mới để bảo vệ chế độ của mình. Tình hình này sẽ đẩy mạnh hơn nữa sự phản
kháng của nhân dân, chế độ sẽ phải đàn áp dân tàn bạo hơn.., và cuối cùng sẽ
dẫn tới con đường chế độ công khai chống lại nhân dân, chống lại đất nước. Diễn
tiến này từ nhiều năm nay đã manh nha qua các vụ đàn áp những bất bình của nhân
dân và các vụ bắt bớ, xử án những người bất đồng chính kiến… Phải nói thẳng là
sự uy hiếp của Trung Quốc dù nguy hiểm với nước ta đến mức nào chăng nữa cũng
không đáng sợ bằng sự tha hoá trầm trọng hiện nay của đảng và toàn bộ hệ thống
chính trị đất nước. Ta thua hay thắng ý đồ bành trướng của Trung Quốc trước hết
là tuỳ thuộc ở điểm đối nội mấu chốt này.
Nếu muốn đi với đất nước
tại bước ngoặt định mệnh này, ĐCSVN hôm nay không có cách nào khác là phải tự
lột xác để không còn là mình như hôm nay nữa và qua đó phấn đấu trở thành một
đảng mới, đồng thời đảng phải thực hiện trách nhiệm ràng buộc là chủ động tiến
hành cải cách để thay đổi cái chế độ chính trị toàn trị hiện hành là con đẻ của
đảng. Không ý thức hệ hay chủ nghĩa nào có thể cứu đảng hay giúp đảng trốn
tránh được hai nhiệm vụ phải làm này.
Chọn đất nước, có nghĩa
đảng phải lột xác đến mức như
vừa nói trên. Còn muốn giữ đảng như hiện tại, đảng phải chống lại đất nước.
Vì lẽ này đảng đang đứng trước bước ngoặt định mệnh, không cách gì lẩn tránh
được.
Song lột xác cái đảng tha hoá ngày càng trầm trọng này như thế nào?
có làm được không?
Trong buổi tiếp Dương Khiết
Trì ngày 18-06-2014, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: lập trường về chủ quyền của
Việt Nam
Tổng bí thư khẳng định
như vậy là đúng đắn. Nhưng điều kiện tiên quyết để thực hiện khẳng định này là
phải có một Việt Nam Nam
Cho đến hôm nay, tôi không
thấy, hoặc chưa có điều kiện được thấy việc chuẩn bị đại hội XII đang tiến hành
theo hướng tiếp cận những vấn đề như đã xới ra trên đây! Vậy đại hội XII sẽ lựa
chọn gì cho đất nước, cho chính bản thân đảng của mình? Những gì thấy được trên
phương tiện truyền thông “lề phải” hình như vẫn là ngựa quen đường cũ: Từ khâu chuẩn bị nhân sự và khâu
bầu chọn các cấp chủ yếu vẫn theo cách làm cũ; lời căn dặn của những người lãnh
đạo: tổng kết tình hình đất nước chuẩn bị cho đại hội phải dựa vào cương lĩnh
và hiến pháp… Nếu đúng là như vậy thì nguy hiểm quá, vì cách làm đại hội theo
kiểu này hình như báo hiệu khả năng ĐCSVN thay đổi và việc cải cách xoá bỏ chế
độ toàn trị có lẽ đến 99% là không hiện thực.
Tôi xin lưu ý: Đại hội XII
hoặc là sẽ mở ra được một bước ngoặt cho ĐCSVN và cho đất nước, hoặc là báo
hiệu một thời kỳ đen tối mới của đất nước và gia tăng những yếu tố trước sau sẽ
dẫn đến sụp đổ của chế độ, tất cả tuỳ thuộc vào sự lựa chọn của từng đảng viên
và toàn đảng ở ngay đại hội XII này, không thể đổ lỗi cho bất kỳ ai khác hay
cho lý do nào khác. Ngay từ bây giờ, từng đảng viên cần có tiếng nói của mình
cho việc tiến hành một đại hội đúng đắn và nghiêm túc tình hình đất nước đang
đòi hỏi.
IV. Kiến nghị
Khoản 2 điều 4 của Hiến
pháp ghi: “Đảng Cộng sản
Việt Nam gắn bó mật thiết với Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của
Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân về những quyết định của mình.” Chiểu theo tinh thần và lời
văn của khoản này tôi kiến nghị: Công khai hoá tới mức tối đa toàn bộ quá trình
chuẩn bị và tiến hành đại hội XII. Đơn giản vì mọi việc của đại hội đều liên
quan trực tiếp đến vận mệnh quốc gia, nhân dân cần được biết, cần có tiếng nói
của mình với đại hội, cần được giám sát những việc đại hội làm… Tại các nước
văn minh, các đảng chính trị đều phải làm như thế khi họp đại hội để tranh cử,
chương trình hành động của đại hội phải được dân tán thưởng mới hy vọng thắng
cử. Hơn nữa, gắn bó mật
thiết với dân như viết
trong khoản 2 điều 4 của Hiến pháp trước hết có nghĩa đại hội XII phải quyết
định những vấn đề đặt ra đúng với lợi ích quốc gia và nguyện vọng của nhân dân.
Đặt vấn đề như vậy, tôi
xin có một số đề nghị sau đây.
IV. 1. Bàn về nội dung cốt lõi của đại hội
XII
Đứng trước bước ngoặt hiện
nay của đất nước, trung thực với các bài học của lịch sử và sự thật là đòi hỏi
tất yếu để nhận thức đầy đủ lợi ích sống còn của tổ quốc, từ đó có được ý chí
thoát khỏi tình trạng lũng đoạn của Trung Quốc, xoá bỏ sự cai trị mang tính
chất ngu dân và nô dịch đang kìm hãm đất nước do chế độ toàn trị hiện nay của
đảng vô ý thức hay có ý thức đã tạo dựng nên, quyết mở đường cho đất nước
chuyển sang một giai đoạn phát triển mới, nhằm thực hiện khát vọng đời đời của
nhân dân về độc lập – tự do
– hạnh phúc[10], tranh thủ sự hậu thuẫn của
cộng đồng khu vực và quốc tế cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, dấn thân
đóng góp vào nỗ lực chung của cả thế giới vì hoà bình, hữu nghị và hợp tác. Đã
đến lúc ĐCSVN phải đặt ra cho mình nhiệm vụ như vậy. Nhiệm vụ này đồng nghĩa là sự
khai sinh mới của ĐCSVN hiện nay: sự ra đời của một đảng vì dân tộc và dân chủ,
chỉ có lý tưởng và mục tiêu duy nhất là phụng sự tổ quốc và nhân dân, mang lại
cho tổ quốc vị thế xứng đáng trong cộng đồng thế giới. (vấn đề 1)
Xuất phát từ kết luận nêu
trong phần III.2. bên trên: “Sau 40 năm độc lập, trong đó có 30 năm đổi
mới, Việt Nam hiện nay là một nước yếu về đối nội và đối ngoại so với những
thách thức phải đối mặt, con đường phát triển đang bế tắc với cơ cấu kinh tế và
thể chế chính trị toàn trị hiện tại, đất nước chịu sự lệ thuộc và lũng đoạn
nghiêm trọng từ phía Trung Quốc mà chưa có cách gì thoát ra được, khoảng cách
tụt hậu ngày càng rộng…”, đứng trước bước ngoặt hiện nay của đất nước,
hãy coi 40 năm qua là sự mày mò tìm kiếm gian khổ con đường phát triển của một
quốc gia mới giành được độc lập thống nhất. Hãy coi những gì đã thành đạt được
trên chặng đường 40 năm này là vốn liếng khiêm tốn đầu tiên cho khởi sự sự
nghiệp mới này. Hãy coi những thất bại trên chặng đường 40 năm này là các bài
học nhớ đời và rút ra từ đó những kinh nghiệm để khởi sự và thực hiện thành
công sự nghiệp mới. Đã đến
lúc cả nước phải đứng lên mở ra một thời kỳ phát triển mới cho tổ quốc! ĐCSVN
hiện nay với tính cách là một đảng mới của dân tộc và dân chủ coi thúc đẩy
nhiệm vụ này là lẽ sống và lý tưởng phấn đấu của mình (vấn đề 2).
Sống trong thế giới thế kỷ
21 đầy những thách thức sống còn và biến động khó lường của một trật tự quốc tế
mới khác hẳn với 5 – 10 năm trước, lại đúng vào thời điểm siêu cường đang lên
Trung Quốc coi Việt Nam là đột phá khẩu cần khuất phục trong đẩy mạnh mưu đồ bá
chiếm Biển Đông, Việt Nam nhất thiết phải trụ vững với tính cách là một quốc
gia có sức mạnh và bản lĩnh bảo vệ được độc lập chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh
thổ của mình, đồng thời phải là một thành viên dấn thân trong cộng đồng ASEAN
để cùng nhau gìn giữ hoà bình và ổn định trong khu vực, cùng nhau phấn đấu cho
sự phát triển thịnh vượng của mọi quốc gia. Phát huy sức mạnh của chính mình và
tranh thủ sự hậu thuẫn của toàn thế giới trở thành đòi hỏi sống còn để thực
hiện được những mục tiêu này. Để có được trí tuệ, ý chí, nghị lực và sự quyết
đoán đúng đắn cho mọi vấn đề đặt ra, nhất
thiết phải lấy các giá trị của dân tộc và những tinh hoa tinh thần của nhân
loại làm nội dung, làm chuẩn mực xây dựng con người và xây dựng chiến lược phát
triển đất nước trong thời kỳ mới này. Thừa nhận đòi hỏi này, phải nói đất
nước ta sẽ có nhiều cái phải học lại từ đầu, phải làm lại từ đầu, thậm chí có
nhiều cái phải thay đổi hẳn cách nghĩ và cách làm vì 40 năm qua và 70 năm qua
có không ít tác động tạo nên trong đời sống của chúng ta những nếp nghĩ và thói
quen lạc hậu, sai trái khó sửa. Nghĩa là cuộc sống trong thế giới hiện tại đặt
ra cho cả nước phải tiến hành một
cuộc cải cách toàn diện và triệt để chưa từng có nhằm đổi đời chính bản thân
dân tộc ta và đất nước ta. Chẳng có tư tưởng, chủ nghĩa hay ý thức hệ
nào có thể giúp dân tộc ta tạo ra được sự thay đổi đến mức đổi đời như thế này.
Ta trở thành chính ta như thế, ta mới là người tự do và có cả thế giới là bạn
bè bình đẳng. Để ta trở thành ta như thế, học hỏi trở thành đòi hỏi sống còn
như con người cần không khí để thở vậy. Nói rốt ráo, chính dân tộc ta cũng phải
lột xác vứt bỏ quá khứ nghèo nàn và lạc hậu của mình, phải tỉnh ngộ để thoát
khỏi cái cái thân phận suốt chiều dài lịch sử nếu không bị ngoại bang ăn hiếp
thì lại luôn luôn là cái bóng của ngoại bang. Chúng
ta phải học hỏi và phấn đấu trở thành một dân tộc mới của một quốc gia mới để
có một Việt Nam giữ được độc lập tự chủ của mình đồng thời có thể cùng với cả
cộng đồng thế giới dấn thân cho hoà bình, hợp tác và phát triển[11].
(vấn đề 3).
Nhìn về mọi phương diện,
nhiệm vụ mở ra một thời kỳ mới cho đất nước đã chín muồi.
Câu hỏi đặt ra là Bộ Chính
trị, BCHTƯ và toàn thể đảng viên ĐCSVN có đặt mọi vấn đề phải thảo luận và phải
quyết định tại đại hội XII này theo hướng và xứng tầm với 3 vấn đề trọng đại
nêu trên đang đặt ra cho đất nước hay không?
Với cách nhìn đại hội XII
coi như là bước đi đầu tiên của ĐCSVN trong nhiệm vụ cùng với cả nước mở ra một
thời kỳ mới của đất nước, đại hội nên tập trung vào 3 nội dung chính:
(1) Cải cách xoá bỏ thể
chế chính trị toàn trị hiện nay mang tính chất cai trị áp bức dân và kìm hãm
đất nước, chuyển sang chế độ chính trị pháp quyền dân chủ mang lại tự do và sức
mạnh toàn diện cho đất nước để phát triển trên con đường dân tộc và dân chủ.
(2) Hoàn thiện kinh tế thị
trường nhằm đưa kinh tế ra khỏi tình trạng bế tắc hiện nay và mở ra một giai
đoạn phát triển mới để thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nước.
(3) Đổi mới xây dựng ĐCSVN
trở thành đảng của dân tộc và dân chủ để phấn đấu trở thành đảng cầm quyền
trong chế độ nhà nước pháp quyền dân chủ.
Xin được bàn đến 3 nội
dung quan trọng này trong một bài sau.
IV. 2. Kiến nghị thay
đổi cách tiến hành đại hội
Song song với việc chuẩn
bị đại hội như các tiểu ban trù bị (nay gọi dưới cái tên chung là ban trù bị) đang
tiến hành, đề nghị lập một nhóm ad
hoc do một số đảng viên có
năng lực trực tiếp xây dựng một báo cáo độc lập tổng kết những vấn đề lớn trong
tình hình đất nước và nêu lên những vấn đề lớn tìm lối ra cho đất nước hiện
nay; soạn thảo trình đại hội một số dự án cần thiết, ví dụ: (1) dự án cải cách
thể chế chính trị, (2) dự án hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, và (3) dự
án cải tổ ĐCSVN thành đảng của dân tộc và dân chủ đáp ứng đòi hỏi của việc mở
ra một thời kỳ mới cho phát triển đất nước, vân vân…
Báo cáo tổng kết độc lập
này của nhóm ad hoc chủ yếu cần nêu lên những nhận định và
phương hướng chính của nhiệm vụ phát triển đất nước, không cần đi sâu vào các
chi tiết (vì có thể sử dụng những số liệu và dữ liệu cụ thể trong các dự thảo
các báo cáo và trong dự thảo báo cáo chính trị do ban trù bị đại hội đảng soạn
thảo); các dự án của nhóm ad
hoc cần đặc biệt chú ý (a)
xác đinh những mục tiêu chiến lược cần đạt được cho cả giai đoạn cải cách và mở
đường thay đổi đất nước, (b) thiết kế các tổng lộ trình tiến hành, (c) trình
bầy các dự án thực hiện những bước đi đầu tiên của nhiệm kỳ khoá XII… Báo tổng
kết và các dự án của nhóm ad
hoc sẽ được trình bầy và thảo
luận trong đại hội, phản biện và so sánh với các văn bản do ban trù bị đại hội
soạn thảo, để đại hội tranh luận và đi tới những kết luận, những quyết định
đúng đắn và tối ưu.
Trong quá trình thảo luận
tại đại hội, nên dựa trên quá trình tranh luận các vấn đề lớn của đất nước và
của đảng làm xuất hiện những quan điểm hay tư duy xuất chúng, như vậy sẽ thuận
lợi cho việc tìm người (nhân tài) để đại hội trực tiếp đề cử, tranh cử và bầu
cử riêng cho các chức vụ tổng bí thư và các uỷ viên bộ chính trị.
Báo cáo và các văn kiện
của nhóm ad hoc cũng như của ban trù bị đại hội cần
tranh thủ tối đa những ý kiến xác đáng chắt lọc trong cả nước trong suốt quá
trình chuẩn bị trước khi đưa ra thảo luận tại đại hội.
Nhóm ad hoc có toàn quyền dự thảo các báo cáo và
các dự án cho những vấn đề lớn, đề xuất những ý kiến về những vấn đề lớn theo
nhận thức và quan điểm của mình, không câu nệ vào bất cứ điều gì – kể cả hiến
pháp, cương lĩnh, điều lệ đảng… Nhóm ad
hoc có quyền đề nghị với đại
hội thảo luận và quyết định những vấn đề lớn khác của quốc gia và của đảng chưa
được ban trù bị đại hội đưa vào chương trình nghị sự, trực tiếp phản biện những
vấn đề hay quan điểm trong các văn kiện do ban trù bị đưa ra đại hội, vân vân…
Nhóm ad hoccó quyền và nên
lấy ý kiến rộng rãi, công khai trong cả nước về những vấn đề trọng đại trước
khi đưa ra đại hội thảo luận. Toàn bộ sản phẩm của nhóm ad hoc mang tính khuyến nghị, đề xuất và phản
biện, phục vụ cho tranh luận trong đại hội, do đó ngoài việc chịu trách nhiệm
trước toàn đảng và cả nước về tinh thần trách nhiệm và tính trung thực của
mình, nhóm ad hoc có tính độc lập hoàn toàn. Đại hội kết
thúc, nhóm ad hoc coi như làm xong việc được giao và tự
giải thể.
Tóm lại, nên có hai luồng chuẩn bị song song độc lập với nhau
như vậy cho việc tiến hành đại hội, một bên là luồng của ban trù bị đại hội như hiện nay, một bên là luồng của nhóm ad hoc, với mục
đích làm sáng tỏ các vấn đề, chứ không một chiều đơn thuần lĩnh hội mọi thứ từ
ban trù bị (thực chất là của khoá đương thời) đưa ra để tiếp thu và quán triệt
như xưa nay thường làm, thực hiện tranh luận dân chủ và đi tới những quyết định
xác đáng, công khai hoá trong cả nước hai
luồng chuẩn bị này. Tạo mọi
điều kiện cho cả nước theo dõi và tham gia ở mức tối đa có thể vào quá trình
thảo luận các vấn đề tại đại hội, qua đó tạo ra một tiền lệ quan trọng cho việc
thực hiện công khai minh bạch trong đời sống chính trị của đất nước.
Trừ một số vấn đề đảng vụ,
mọi việc đại hội bàn là việc của quốc gia, đều liên quan mật thiết đến vận mệnh
quốc gia, do đó cả nước phải biết và có quyền có ý kiến của mình; đảng cần tìm
ra cách thức để thực hiện được đầy đủ quyền này của cả nước tại đại hội. Xin
lưu ý: Nhân dân là người chủ đích thực của đất nước, vì vậy đại hội chỉ nên bàn
những vấn đề lớn mở ra phương hướng phát triển của đất nước để sau này kiến
nghị với quốc hội. Theo Hiến pháp, đại hội không có bất kỳ sự uỷ nhiệm hay uỷ
quyền nào của đất nước cho phép quyết định công việc của nhà nước. Vì vậy đại
hội không nên bàn lấn sân sang các nhiệm vụ nhà nước của quốc hội khoá tới. Nên
như vậy để tránh tình trạng quốc hội khoá tới sẽ chỉ làm cái việc nhắc lại và
cụ thể hoá để thực hiện những quyết định của đại hội XII, qua đó quốc hội khoá
tới vô hình trung trở thành cấp dưới của Bộ Chính trị, đảng mặc nhiên đứng trên
Hiến pháp. Xin lưu ý cách làm đại hội kiểu này vi phạm điều
2 khoản 2 trong Hiến pháp “tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân”,
vi phạm điều 4 khoản 3 “Các tổ chức của Đảng và đảng viên Đảng Cộng sản
Việt Nam hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.”
Báo chí được phép đưa tin
trung thực quá trình diễn tiến của đại hội, không chịu bất kỳ sự chỉ đạo đạo
của cá nhân hay tổ chức nào; đưa tin sai lệch có dụng ý sẽ bị truy cứu trách
nhiệm. Như vậy đại biểu đi dự đại hội và toàn bộ hoạt động của đại hội nói
chung sẽ phải chịu áp lực và thách thức rất lớn của ống kính báo chí, song điều
này là cần thiết và phải chấp nhận.
Cách tiến hành đại hội như
trình bầy trên đòi hỏi phải chọn lọc các đại biểu có chất lượng đi dư đại hội.
Chứ không phải lựa chọn đại biểu theo cơ cấu, đi dự đại hội chỉ để quán triệt
các thứ khoá đương thời bầy ra và để thực hiện bầu cử theo xắp xếp của khoá
đương thời như xưa nay thường làm.
Tôi xin kiến nghị nhóm ad hoc chỉ có 3 thành viên. Tôi xin tiến
cử Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh và Bộ trưởng Bộ Kế
hoạch & Đầu tư Bùi Quang Vinh là 3 thành viên nhóm này, xin tuỳ Bộ Chính
trị hay BCHTƯ quyết định và lựa chọn theo thẩm quyền.
Nhóm ad hoc chỉ nên nhỏ gọn như vậy để làm việc có
hiệu quả và dễ quyết đoán. Theo yêu cầu công việc đòi hỏi, nhóm ad hoc có quyền
trực tiếp huy động nhân lực, mọi nguồn lực vật chất kỹ thuật khác và tài chính
trong cả nước giúp làm mọi việc, để nhóm thực hiện được nhiệm vụ của mình.
Lý do tôi kiến nghị nhóm ad hoc gồm 3 thành viên này là vì theo hiểu
biết của mình, tôi đánh giá đấy là 3 người có bề dầy kiến thức và kinh nghiệm
thực tế cần thiết cho nhiệm vụ của nhóm ad
hoc, có nhiệt huyết thay đổi đất nước. Cả 3 người này đều là uỷ viên BCHTƯ
đảng, không có mảy may bất kể cái gì để có thể nghi ngờ tiếng nói của họ là của
các thế lực thù địch theo tiêu chuẩn đo lường của đội ngũ dư luận viên và của
báo chí “lề phải”. Chỉ có vấn đề 3 người này dám hay không dám trung thực với
sự thật mà thôi, việc này cả nước và đại hội sẽ đánh giá khi vào cuộc. Hiểu
biết như vậy, tôi xin tiến cử như vậy, có thể đảng sẽ tiến cử được những người
giỏi hơn.
Trong công khai minh bạch
đối với cả nước, nếu nhóm ad
hoc thành công ở đại hội XII,
hầu như chắc chắn dù mạnh yếu thế nào đấy sẽ là một cú hích đầu tiên của quá
trình đổi đời đảng này và đất nước này. Nếu thất bại – giả thử vì năng lực và
phẩm chất nhóm ad hoc không như mong đợi, hay vì phản ứng
bác bỏ quyết liệt của đại hội…, cả nước sẽ thấy rõ đảng đang ở đâu, đất nước
này đang làm sao, từng người của đất nước sẽ rút ra được kết luận cho riêng
mình.
Việc chấp nhận phương án
có một nhóm ad hoc như thế sẽ báo hiệu đại hội làm
việc trên cơ sở thực sự cầu thị và có tranh luận dân chủ, có dũng khí đổi mới
đảng, tạo ra không khí cởi mở trong cả nước, rất có lợi cho đảng và cho đất
nước. Nếu đề xuất về lập nhóm ad
hoc bị bác bỏ và không có một
phương án cải tiến tương tự nào thay thế, nghĩa là nếu vẫn tiến hành đại hội
theo đường mòn lâu nay, có lẽ con số “99%” nêu bên trên (phần III.2., tr 17) sẽ
có xác suất rất cao!..
*
Thay lời kết: Hãy cùng
nhau nỗ lực khai phá những bước đi đầu tiên!
Trong âm hưởng của mùa thu
Cách Mạng Tháng Tám năm nào, giữa những ngày này chúng tôi gặp nhau hàn huyên
và trò chuyện về nước non. Khi bàn về tình hình đất nước hôm nay, nhà thơ
Nguyễn Duy bật đứng lên như bị dồn nén từ bên trong, anh đọc cho chúng tôi nghe
bài thơ “Nhìn từ xa… Tổ quốc!”[12].
Thơ viết năm 1988, ngồi
nghe mà nhiều chuyện vẫn cứ ngỡ đang là hôm nay… Trong lòng đau đớn tự hỏi: Tổ
quốc chúng ta về nhiều mặt vẫn đang đứng im một chỗ, hay là đang đi giật lùi so
với thời gian? Cái đang đi giật lùi hiển hiện này phải chăng đang ngoan cố kéo
lùi tất cả?!.. …
“Ai?”… Nỗi đau về sự trì
trệ của đất nước và sự lộng hành của tha hoá hôm nay quặn lên câu hỏi truy tìm
thủ phạm. Hành trình truy tìm xuyên thế kỷ này hôm nay vẫn tiếp tục. Nguyễn Duy
đã đưa ra nhiều cái “Ai?” để mổ xẻ. Nguyễn Duy đã tìm được tới cái “Ai?” cuối
cùng đang góp phần quyết định kéo lùi tất cả: Nỗi sợ trong mỗi chúng ta!
Dù có sao đừng khoanh
tay khủng khiếp thay ngoảnh mặt bó gối
Vâng, để đổi đời chính
chúng ta và cả đất nước, việc đầu tiên là mỗi người phải vượt lên nỗi sợ của
chính mình. Hãy bắt đầu từ nói thật và đòi chỉ nói thật!.. Đây là bước đi đầu
tiên của mọi bước đi đầu tiên. Có gan làm được như thế, cuộc sống sẽ mách bảo chúng
ta những bước đi tiếp. Bản thân tôi cũng đang cố gắng như vậy. Đơn giản vì
không thể há miệng chờ sung rụng, càng không thể chờ được quyền lực bố thí!
Sự thật là đất nước đang
lâm nguy chưa từng có – trước hết từ bên trong, hoạ bành trướng tôi không sợ
bằng. Đụng vào sửa chữa bất cứ vấn đề gì cho đến nơi đến chốn cũng có thể dẫn
đến sụp đổ tất cả, còn hơn cả kiếm củi ba năm thiêu một giờ!.. Hàng thập kỷ nay
sự tha hoá của quyền lực đã lên tới đỉnh điểm: Sẵn sàng mất tất cả nhưng giữ
đến cùng chế độ! Nhưng nếu duy trì nguyên trạng, thì èo uột và không thể tồn
tại bên cạnh Trung Quốc. Cái ngu dốt và cái sợ đang làm phức tạp thêm tình
trạng tiến thoái lưỡng nan này.
Đất nước, và tất cả mỗi
chúng ta – kẻ cai trị cũng như người bị cai trị – chỉ có một lối thoát: Mỗi
người hãy vượt lên nỗi sợ của chính mình! Kẻ cai trị hãy vượt lên nỗi sợ mất
quyền lực và lo bị trừng trị. Người bị cai trị hãy vượt lên nỗi sợ bị đàn áp![13] Bởi vì không phải kẻ thù từ bên ngoài, mà chính cái sợ này
sâu thẳm bên trong mỗi chúng ta đang bịt mắt chúng ta, tước vũ khí chúng ta,
sui khiến chúng ta hành động theo bản năng mù quáng và bầy đàn.
Chính nỗi sợ trong mỗi
chúng ta như thế giờ đây là thứ cỏ khô, có thể bất cứ lúc nào bất giác bắt lửa
đốt rụi đất nước, thiêu sống người tốt cũng như kẻ xấu! Chính vì có nỗi sợ
trong mỗi chúng ta như thế, tất cả chúng ta đang bị giam hãm trong sự thấp hèn
riêng, và qua đó kéo dài mãi cái thấp hèn chung đang giam hãm cả nước. Mỗi
người chúng ta phải vượt lên nỗi sợ này trong chính mình như thế, để tất cả
cùng nhau không phân biệt một ai lựa chọn sự đổi đời cho tổ quốc có chỗ đứng
cho mỗi chúng ta, với tính cách là con người tự do! Một tổ quốc như thế, chính
là tổ quốc trong tim mỗi chúng ta! Đó thực sự là tổ quốc của chúng ta! Có một
tổ quốc như thế, mỗi chúng ta sẽ có cái quý giá nhất và đáng sống nhất trên đời
này: Tự do!
Đất nước của con người tự
do như thế, sẽ là bất khả xâm phạm đối với bất kỳ kẻ thù nào. Đất nước của con
người tự do như thế, sẽ có chỗ đứng xứng đáng trong hàng ngũ văn minh nhân
loại.
Đoàn kết, hoà giải, tổ
quốc trên hết, để cùng nhau đổi đời chính mình và đổi đời đất nước. Đấy phải là
sự lựa chọn của tất cả chúng ta hôm nay cho tổ quốc! Đã đến lúc phải trả lại
hai chữ “chúng ta” cho tổ quốc trong tim mình!
Hà Nội, Tháng Tám 2014.
[2] Xin lưu ý: Hai nước Đức và Nhật thời
kỳ đi vào chủ nghĩa phát xít nhằm khẳng định vị thế đế chế của mình đều lấy chủ
nghĩa dân tộc làm động lực bên trong và đã dẫn tới chiến tranh thế giới II.
Điều đang lo ngại là hiện tượng này ngày nay lại đang xảy ra ở Trung Quốc và
nước Nga của Putin.
[3] Nguyễn Trung, “Còn cay đắng hơn cả câu
chuyện Mỵ Châu – Trọng Thuỷ”,http://www.viet-studies.info/NguyenTrung/NguyenTrung_CayDangHonMyChauTrongThuy.htm
[4] Ví dụ: Hiểu biết thiếu hụt và phản ứng
bầy đàn đã giúp cho quyền lực mềm Trung Quốc tạo ra bạo loạn trong 2 ngày 13 và
14-05-2014 vừa qua tàn phá khoảng 800 xí nghiệp FDI nhân sự kiện giàn khoan HD
981 – chỉ riêng một vụ việc này thôi đủ nói lên những điều phải nói…
[5] Tìm xem Nguyễn Trung, “Vượt lên
nỗi sợ”, http://www.viet-studies.info/NguyenTrung/NguyenTrung_VuotLenNoiSo.htm.
[6] Nguyễn Trung, thư ngày 24-07-2014 gửi
các thành viên chủ chốt Bộ Chính trị về đại hội XII sắp tới của ĐCSVN.
[8]Riêng
lãng phí và tham nhũng hàng năm ước tính có thể lên tới khoảng 5 – 10% GDP hoặc
hơn nữa, tổn thất do lãng phí hay đánh mất cơ hội tuy không lượng hoá được
nhưng vô cùng nghiêm trọng – trước hết vì kìm hãm hay cướp đi khả năng chuyển
đổi nền kinh tế sang bước phát triển mới. Chuyên gia USAID, Olin McGill ngạc
nhiên với “chỉ số xếp hạng môi trường kinh doanh” đã đạt được, thu nhập bình
quân đầu người ở VN tại sao chỉ là 1.400 USD/năm, lẽ ra nó phải là ở mức trên
7.000 USD/người. Sự thật là thế nào? Ý kiến của McGill đúng hay sai? V… V… (nguồn thanh niên – 12-08-2014 –
http://www.thanhnien.com.vn/pages/20140722/viet-nam-le-ra-phai-co-muc-thu-nhap-tren-7000-usdnguoi.aspx).
[9] (trong các văn kiện chính thức của
đảng mục tiêu công nghiệp hoá này được diễn đạt loanh quanh theo ngôn ngữ cao
su là “phấn đấu cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào
năm 2020“)
[11] Trong bài II của loạt bài “Viễn tưởng”
bàn về sự nghiệp duy tân đất nước, tôi đã đề cập đến nhiệm vụ cải cách toàn
diện này, (tìm xem: http://www.viet-studies.info/NguyenTrung/NguyenTrung_VienTuong_2.htm,
20-10-2011). Song nhìn vào bối cảnh quốc tế hôm nay trong tình hình đang nổi
lên vấn đề “siêu cường Trung Quốc”, tôi nghĩ rằng dân tộc Việt Nam ta đã đến
lúc phải thay đổi hoàn toàn chính mình mới có thể tự khẳng định được mình trong
thế giới nhiều vấn đề nóng bỏng này.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét